مقدمه
وزن کردن نمونه‌های مواد شیمیایی یکی از مهمترین مراحل انجام یک مطالعه علمی می‌باشد، در صورت وجود هر گونه خطا و اشتباه در این مرحله، امکان تحت تاثیر قرار گرفتن مراحل دیگر و تغییر نتایج یک مطالعه وجود دارد. هر فردی که شروع به کار آزمایشگاهی برای انجام تحقیقات خود می‌نماید نیازمند دانستن نکات علمی و عملی کار با ترازوی دیجیتال می‌باشد. با توجه به گسترش فناروی نانو و افزایش هزینه‌های مواد شیمیایی رعایت نکات کلیدی در مرحله وزن کردن برای افزایش ایمنی کار با مواد شیمیایی و عدم از دست رفتن این مواد الزامی می‌باشد. در ادامه به بررسی موارد ایمنی و نکات کلیدی برای وزن کردن نمونه‌های مختلف می‌پردازیم.
نکات وزن کردن نمونه‌های شیمیایی
برای انجام یک کاری بی نقص و عاری از خطا بهترین روش استفاده از تجارب دیگران و مطالعه بیشتر بر روی موضوع خاص قبل از انجام آن کار به صورت عملی می‌باشد، در مطالعات آزمایشگاهی بهترین روش مطالعه و بررسی تمامی سناریوهای مورد نظر قبل از انجام آزمایشات می‌باشد. برای وزن کردن یک نمونه باید موارد زیر را رعایت نمایید.
- در ابتدای شروع به کار حتما دفترچه راهنمای ترازو را مطالعه نمایید و از مسئول آزمایشگاه بخواهید یکبار نحوه کار با دستگاه را به شما توضیح دهد.
- ترازو باید در مکانی ثابت و مستحکم راه اندازی شود و پایه‌های میزی که ترازو روی آن قرار می‌گیرد به کف آزمایشگاه به گونه‌ای ثابت شود که هیچگونه لغزشی نداشته باشد.
- قبل از استفاده از تراز بودن ترازو را چک نمایید. ممکن است قبل از شما فردی تراز دستگاه را به هم ریخته باشد.
- توصیه می‌شود مسئول هر آزمایشگاه به صورت دوره‌ای کالیبراسیون ترازو را انجام دهد و هم چنین تراز بودن دستگاه را چک نمایید و در چک لیست ترازو ثبت شود تا دیگر کاربران از زمان کالیبراسیون مجدد و تراز بودن ترازو اطلاع داشته باشند.
- حتما قبل و بعد از وزن کردن کردن نمونه خود اطراف ترازو و محفظه داخلی ترازو و کفه ترازو را درصورت ریختن نمونه تمیز نمایید.
- به هیچ عنوان نباید بر روی کفه تراز مواد شیمیایی را ریخت و حتما از یک ظرف یا یک تکه کاغذ تا شده استفاده نمایید تا به راحتی بتوانید مواد را به ظرف اصلی منتقل نمایید. به یاد داشته باشید که وزن ظرف یا تکه کاغذ را با استفاده از صفر ترازو از وزن نمونه خود کم کنید.
- برای ترازوهای با دقت زیاد حتما قبل از یادداشت وزن نمونه خود محفظه‌های اطراف ترازو را ببنید تا جریان هوا بر روی وزن نمونه شما اثر نگذارد.
- در صورت روشن بودن دستگاه‌های تهویه هوا، خنک کننده‌های هوا یا باز بودن پنجره آزمایشگاه تمامی دستگاه‌ها و وسایلی که موجب جریان زیاد هوا در آزمایشگاه می‌شود هنگام کار با ترازوهای حساس باید خاموش شوند، همچنین درب آزمایشگاه نیز باید بسته باشد و از عبور و مرور دیگر افراد در حین وزن کردن نمونه در آزمایشگاه جلوگیری به عمل آید تا کمترین خطا ایجاد شود.
- در صورت سمی و فرار بودن نمونه، حتما این وزن کردن را زیر هود انجام دهید، البته باید تمامی نکات تراز بودن و عدم لغزش مکان ترازو را زیر هود بررسی نمایید و سپس وزن کردن را انجام دهید، باید به این نکته توجه نمایید که روشن بودن هود باعث ایجاد خطا در وزن کردن خواهد شد که اگر می‌توانید نمونه را بر روی کفه ترازو قرار دهید وزن کردن را انجام دهید و سپس هود را روشن نمایید تا محیط هود عاری از مواد سمی شود.
- حتما برگه آشنایی با اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی (MSDS) و لوزی خطر ماده شیمیایی خود را بر روی دستگاه یا در گوشه‌ای از آزمایشگاه قرار دهید و به دیگر تا در صورت بروز حادثه بتوانید از راهنمایی‌های آن استفاده نمایید.
- در صورت کار با مواد شیمیایی سمی و خطرناک در هنگام وزن کردن یا دیگر مراحل کار خودتان به افراد حاضر در آزمایشگاه اطلاع دهید و محل برگه آشنایی با اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی را به دیگران اطلاع دهید تا در صورت بروز حادثه بتوانند از نکات آن برای کنترل شرایط بحرانی و خطر استفاده نمایند.